„Sama diagnoza psychiatryczna jest także wyzwaniem moralnym” – zauważył dr Wojciech Kosmowski. Psychiatra, doktor teologii, członek Ruchu Światło-Życie, który gościł 26 stycznia w bydgoskim seminarium duchownym na zaproszenie biskupa ordynariusza Jana Tyrawy wskazywał, że prawo jest systemem porządkowania rzeczywistości, a nie tworzenia jej od podstaw.
Według dr. Kosmowskiego musi być zatem zgodne z wartościami wyznawanymi przez tych, którzy z niego korzystają. Nie może być także sprzeczne z osiągnięciami dyscypliny, do której się odnosi. W przeciwnym przypadku – jak zauważył – coraz szerzej będzie stosowana przez profesjonalistów klauzula sumienia, a także prawo będzie utrudniało, a nie porządkowało relacje międzyludzkie oraz udzielanie pomocy potrzebującym.
Spotkanie zatytułowane „Wybrane standardy etyczne pracowników ochrony zdrowia psychicznego” zgromadziło osoby duchowne i świeckie reprezentujące różne zawody, ruchy i stowarzyszenia. Już na wstępie dr Wojciech Kosmowski podkreślił, że działanie na rzecz pacjentów wymaga od profesjonalistów wiedzy fachowej i przestrzegania prawa, o czym mówi się w obecnym czasie bardzo wiele. Jednak równie ważna jest postawa etyczna tych osób, ich naczelne wartości oraz zasady moralne stosowane w codziennej praktyce. – „Nie może być dobrym lekarzem, kto nie jest dobrym człowiekiem” – te słowa dr. Władysława Biegańskiego – lekarza, filozofa, społecznika, który żył na przełomie XIX i XX w. – są przykładem zastosowania etyki cnót w praktyce medycznej – zauważył.
Podczas prezentacji wskazał także, jakie inne systemy filozoficzne i teologiczne znajdują zastosowanie w pracy z chorymi, z tak szczególną ich grupą, jaką stanowią pacjenci psychiatryczni. Uczestnicy dowiedzieli się też, czym jest antypsychiatria, a czym psychiatryzacja życia. Tłem do rozważań było również to, czym jest współczesna psychiatria, jakie wyzwania moralne ze sobą niesie. – Nauka ta stanowi część medycyny, która czerpie szeroko nie tylko z nauk psychologicznych, biologicznych, ale i społecznych. Ma ona szczególne wyzwania moralne, na przykład asystowanie przy samobójstwie, leczenie wbrew woli, stosowanie leków w celu zmiany psychiki, elektrowstrząsy. Ze względu na częstokroć negatywne konotacje sama diagnoza psychiatryczna jest także wyzwaniem moralnym – podkreślił dr Wojciech Kosmowski.
Ponadto odbiorcy ujrzeli, czym są normy etyczne, a czym prawne – czy są one zgodne i spójne. Przyjrzeli się ponad 20 kodeksom etycznym: aptekarzy, lekarzy, pielęgniarek i położnych, prawników socjalnych, psychologów, psychoterapeutów, ratowników medycznych – pod kątem tego, na jakich są oparte wartościach, jak służą chorym oraz czy pomagają, czy przeszkadzają w zgodnej i owocnej współpracy profesjonalistów. Według dr. Wojciecha Kosmowskiego „dobre rozumienie problemów etycznych pomoże stanowić dobre prawo, oparte na racjonalnych podstawach, na wiedzy wynikającej z rozwoju psychiatrii, a nie na ideologiach, które dławią rozwój współczesnego świata”.
Wojciech Kosmowski ukończył Akademię Medyczną w Bydgoszczy oraz Prymasowski Instytut Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy. Uzyskał specjalizację z psychiatrii (I st. 1997, II st. 2001) oraz psychiatrii dzieci i młodzieży (2011). W latach 2000-2012 był ordynatorem Oddziału Krótkoterminowej Terapii Odwykowej i Detoksykacji dla Kobiet Wielospecjalistycznego Szpitala Miejskiego w Bydgoszczy, a w latach 2007-2013 sekretarzem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Od 2005 roku jest dyrektorem NZOZ PZP Stawowa w Bydgoszczy. W 2015 r. obronił doktorat z teologii na KUL-u (specjalność: teologia pastoralna). Jest doktorantem CM UMK (promotor – prof. dr hab. n. med. Araszkiewicz). Należy m.in. do Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Polskiego Towarzystwa Psychiatrii Sądowej, Polsko-Niemieckiego Towarzystwa Zdrowia Psychicznego, a od 32 lat jest członkiem Ruchu Światło-Życie.
Fot. Kleryk Grzegorz Białek
