Z udziałem lokalnych władz, zaproszonych gości i mieszkańców w Czerlinie (parafia Czeszewo, diecezja bydgoska) odbyły się uroczystości odsłonięcia i poświęcenia tablicy upamiętniającej ppłk. dypl. Włodzimierza Kowalskiego i synów ziemi czerlińskiej.
Wydarzenie było związane z setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości oraz wybuchu Powstania Wielkopolskiego, w czasie którego podpułkownik Kowalski był organizatorem I Batalionu Wągrowieckiego. Żołnierz był także zasłużonym nauczycielem, wychowawcą, oraz organizatorem Kompanii Gołanieckiej.
Urodził się 17 kwietnia 1889 roku w Marszałkach w powiecie ostrzeszowskim. Po wybuchu I wojny światowej – 1 sierpnia 1914 roku został zmobilizowany jako kapral podchorąży. Wyjechał do Gniezna, a następnie został przeniesiony do frontowego oddziału lotniczego i przeszkolony na obserwatora. Z formacją tą walczył na Węgrzech, w Serbii i Macedonii. Od kwietnia 1917 roku walczył na Froncie Zachodnim w 50. pułku piechoty. Od 1 lipca do 9 listopada 1918 roku służył we frontowej służbie ochrony kolei na Ukrainie jako dowódca kompanii. 9 listopada 1918 roku Kowalski uciekł z armii niemieckiej. Przez Ukrainę oraz Litwę dotarł do Prus Wschodnich. W grudniu powrócił w stopniu podporucznika do rodziny, do Czerlina.
25 grudnia otrzymał od Rady Ludowej w Wągrowcu nominację na organizatora i dowódcę oddziałów polskich na obwód gołaniecki. Zorganizował Gołaniecką Kompanię Powstańczą. 30 grudnia 1918 roku wraz z kilkoma ochotnikami z tej kompanii, bez oporu ze strony Niemców, zajął wszystkie budynki urzędowe w Gołańczy. 31 grudnia z Jackiem Wyszomirskim i braćmi Józefem i Stanisławem Zaworskimi opanował stację kolejową w Panigrodzu, a w nocy, przy pomocy posiłków z Wągrowca, oddziału powstańczego z Czeszewa i miejscowych ochotników oswobodził Kcynię.
1 kwietnia 1919 otrzymał awans na porucznika, a rok później – na stopień kapitana. W grudniu 1921 roku na własną prośbę został przeniesiony do Bydgoszczy. Następnie przeszedł do rezerwy i został awansowany do stopnia majora. W 1927 roku powrócił do czynnej służby wojskowej, a w 1932 roku otrzymał awans na stopień podpułkownika piechoty. Następnie zamieszkał z rodziną w Rawiczu, gdzie rozpoczął pracę jako Komendant Korpusu Kadetów. Kilka dni przed wybuchem wojny korpus został ewakuowany do Lwowa. Tam był członkiem Sztabu Ochrony gen. bryg. Władysława Langnera. Wraz z kadetami brał udział w obronie miasta. Następnie miał zamiar przedostać się na Węgry, ale w okolicach Gródka został złapany przez Niemców i przewieziony do obozu jenieckiego w Murnau. Jego numer obozowy to 15019
29 kwietnia 1945 roku obóz został oswobodzony przez Amerykanów. 24 sierpnia 1945 roku wyjechał pierwszym transportem kolejowym do Polski. Początkowo skierowano pociąg do obozu karno-poprawczego w północno-zachodniej części Bawarii. Po interwencji u gen. Eisenhowera pociąg cofnięto i przez Czechy skierowano do Polski. 1 września 1945 roku transport dotarł do stacji Dziedzice. Po kilku dniach, po przesłuchaniach, Kowalski wrócił do Rawicza. Zmarł 8 sierpnia 1969 roku. Został pochowany na rawickim cmentarzu parafialnym.
Oprócz głównego bohatera zostały przedstawione życiorysy innych powstańców: Antoniego, Floriana, Józefa i Władysława Czajkowskich, Bolesława Kranza, Michała Sobczaka oraz Wacława Zabłockiego.
Tekst: MJ/KAI
Zdjęcia: Andrzej Szpis
