Pod przewodnictwem biskupa ordynariusza Jana Tyrawy w katedrze św. Marcina i Mikołaja modlili się 20 stycznia duchowni, zaproszeni goście oraz mieszkańcy miasta, upamiętniając setną rocznicę powrotu Bydgoszczy do Macierzy.
W programie diecezjalnych obchodów oprócz Mszy św. zaplanowano wykład na temat muzyki jako nośnika tradycji religijnej i kulturowej oraz koncert. – Z okazji setnej rocznicy powrotu Bydgoszczy do macierzy powiedziano już chyba wszystko. Postawmy zatem pytanie, co z tego dla nas wynika? Co z tego powinniśmy wziąć ku przyszłości? – pytał w czasie homilii bp Tyrawa.
HOMILIA
Dalsze obchody przeniosły się do sali Domu Polskiego. Wykład zatytułowany „Muzyka jako nośnik tradycji religijnej i kulturowej. Na przykładzie Józefa Elsnera i Stanisława Moniuszki” wygłosił prof. Remigiusz Pośpiech z Uniwersytetu Wrocławskiego. Jak zauważył prowadzący spotkanie ks. Mateusz Ziemlewski, prelekcja miała przybliżyć temat kultury muzycznej doby zaborów, która pomogła w przekazie wiary i tradycji kolejnym pokoleniom Polaków.
Profesor Remigiusz Pośpiech przypomniał, że muzyka – najpiękniejsza ze wszystkich sztuk – w swoim wielorakim bogactwie od zarania dziejów towarzyszy człowiekowi na wszystkich etapach życia, w różnych wymiarach jego działalności. Stanowi przy tym swoisty, najbardziej osobisty – wręcz intymny – język jego wypowiedzi, za pomocą którego może on wyrażać różne uczucia, emocje, treści, które na pozór wydają się być niewyrażalne. – Szczególnie dotyczy to muzyki religijnej, od początku ściśle związanej z kultem religijnym, stanowiącej formę najdoskonalszej modlitwy, co najpełniej ilustruje jej integralna więź z celebracjami liturgicznymi, ubogacanymi nierzadko wspaniałymi kompozycjami – powiedział.
Według przedstawiciela Uniwersytetu Wrocławskiego obok wymiaru religijnego, duchowego, transcendentnego, istotne jest także kulturotwórcze znaczenie muzyki, w tym również muzyki sakralnej. – Należy pamiętać, że najwcześniejsze źródła profesjonalnej twórczości muzycznej związane są właśnie z rozwojem liturgii eucharystycznej, która od początku tworzyła jeden z podstawowych elementów życia Kościoła i spełniała równocześnie znaczącą rolę kulturotwórczą. Ponadto przez wiele stuleci stanowiła zarazem dla jej uczestników jedną z nielicznych możliwości bezpośredniego obcowania z muzyką artystyczną. Dzięki temu można ją postrzegać również jako istotne medium popularyzowania wśród stosunkowo szerokich i różnorodnych warstw społecznych nowych prądów i gatunków muzycznych. Liturgia inspirowała ponadto nieustannie różnego rodzaju artystów, w tym również kompozytorów, do tworzenia wspaniałych dzieł sztuki, spośród których dzieła muzyczne były najściślej związane ze sprawowaniem kultu – podkreślił prof. Remigiusz Pośpiech.
Przechodząc do dalszej części wystąpienia – prof. Remigiusz Pośpiech – powiedział, że w „dziejach muzyki znajdujemy wielu godnych podziwu muzyków i kompozytorów, którzy na co dzień żyli gorliwą wiarą, a swoją twórczość, szczególnie religijną, traktowali jako służbę Bogu, a zarazem chrześcijańską powinność, wdzięczni za dary i talenty otrzymane od Stwórcy”. – Dość wspomnieć tu Giovanniego Pierluigiego Palestrinę, Jana Sebastiana Bacha, Antona Brucknera, czy Oliviera Messiaena – mówił, przybliżając dalej twórców związanych z kulturą muzyczną Polski, którzy w zakończonym nie tak dawno 2019 roku obchodzili okrągłe rocznice urodzin: Józefa Elsnera (250. rocznica urodzin) oraz Stanisława Moniuszki (200. rocznica urodzin). – Co ciekawe, obydwaj urodzili się na terenach będących poza granicami Polski (Elsner w Grodkowie na Śląsku Opolskim, Moniuszko w Ubielu k. Mińska na Białorusi), obydwaj jednak jako miejsce swojej dojrzałej działalności obrali Warszawę, gdzie pełnili obowiązki dyrektora i dyrygenta Teatru Narodowego oraz należeli do najwybitniejszych postaci życia muzycznego stolicy w XIX stuleciu. Przede wszystkim jednak obaj byli ludźmi wiary, blisko związanymi z Kościołem, którzy swoją twórczością religijną w znaczący sposób wpisali się w tradycję religijną i kulturową Polski, przyczyniając się zarazem do przetrwania w narodzie idei patriotycznych, tak potrzebnych i istotnych w czasach zaborów – powiedział prof. Remigiusz Pośpiech z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Program obchodów diecezjalnych zwieńczył koncert kolęd i pieśni patriotycznych w wykonaniu chóru Akolada pod dyr. dr hab. prof. AM Renaty Serafin-Wójtowicz.
Szersza relacja w Przewodniku Katolickim.
Tekst: Marcin Jarzembowski
Zdjęcia: Wiesław Kajdasz
