19.02.2022
Tegorocznym laureatem 3. edycji nagrody naukowej Ratio et Spes został prof. Matthew Hanley za książkę „Determining Death by Neurological Criteria”, w której porusza sprawy etyczne związane z kryteriami ustalania zgonu. Nagroda przyznawana wspólnie przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika i watykańską Fundację Joseph Ratzinger-Benedykt XVI została wręczona dziś 19 lutego w Toruniu, w dniu święta Uniwersytetu.
Do uczestników uroczystej gali list skierował przewodniczący Fundacji Joseph Ratzinger-Benedykt XVI ks. – Federico Lombardi SJ, w którym przypomniał, że „cele naszej Fundacji, które zainspirowane są myślą Josepha Ratzingera dotyczącą «otwartego umysłu», spotykają się z tymi ze świata uniwersyteckiego i jesteśmy naprawdę wdzięczni, że znaleźliśmy w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, idealnego partnera, by podążać razem w tym kierunku. (…) Troska o zdrowie człowieka jest dziedziną, w której bardzo zaangażowany jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika, podobnie jak wiele innych Uniwersytetów w Polsce. Fakt, że Komitet Naukowy Nagrody wybrał Autora, który potrafi zgłębić kwestie etyczne na bazie dużej wiedzy naukowej, będzie w oczywisty sposób doceniona przez Wasze środowisko uniwersyteckie” – napisał ks. Lombardi.
Prof. Matthew Hanley nie mógł przybyć z powodu pandemii na uroczystość wręczenia nagrody; skierował swoje podziękowanie on-line.
Prof. Matthew Hanley jest autorem prac o tematyce związanej ze zdrowiem publicznym, bioetyką, religią i kulturą. W książce „Determining Death by Neurological Criteria” porusza problem kryteriów neurologicznych ustalania zgonu, które często pozostają kontrowersyjne w kręgach świeckich i katolickich, mimo że są powszechnie akceptowane w środowisku medycznym. We wspomnianej wyżej książce Matthew Hanley oferuje zarówno praktyczną, jak i filozoficzną obronę. Hanley pokazuje, że kryteria te są często niewłaściwie stosowane w warunkach klinicznych, co prowadzi do przypadków, w których osoby uznane za zmarłe najwyraźniej spontanicznie ożywają. Przypadki te są często związane z pochopną decyzją o odzyskaniu oddanych narządów, podważając w ten sposób zaufanie społeczeństwa do dawstwa narządów. Hanley wzywa instytucje opieki zdrowotnej do poważnego potraktowania ich obowiązku ustanowienia ścisłych protokołów w celu ustalenia zgonu, w tym osób, które mogą przeprowadzać badania.
Z szerszej perspektywy Hanley rozważa, w jaki sposób kryteria opierają się na filozoficznej koncepcji osoby jako żywego organizmu, którego jedność rozpada się w momencie śmierci. Ten pogląd, zauważa, odpowiada katolickiemu przekonaniu, że dusza jest życiową zasadą ciała, które odchodzi w chwili śmierci, powodując zniszczenie połączenia ciała i duszy. Watykan, uznając, że śmierć jest osądem medycznym, ogólnie zatwierdził kryteria. Hanley analizuje również wiele różnych zarzutów zgłaszanych przez krytyków, w tym przeciwko stosowaniu testu bezdechu, który jest uważany za praktykę, która czasami przyspiesza śmierć. Szczegółowo badany jest problem ciągłej obecności pewnych funkcji życiowych w ciele zmarłego mózgu, w odniesieniu do konkretnych przypadków i rozwiązań proponowanych przez czołowych lekarzy i bioetyków. Hanley podobnie odnosi się do dylematu posiadania dwóch odrębnych standardów śmierci, jednego neurologicznego, a drugiego krążeniowo-oddechowego. Biorąc pod uwagę możliwość resuscytacji po utracie układu sercowo-naczyniowego, dochodzi do wniosku, że kryteria neurologiczne muszą być prawdziwym standardem. Zatrzymanie serca prowadzi szybko do ostatecznej martwicy mózgu.
Święto Uniwersytetu Mikołaja Kopernika przypada 19 lutego w dniu urodzin patrona uczelni.Od 2018 roku podczas święta jest wręczana międzynarodowa nagroda „Ratio et Spes”, którą wspólnie przyznają Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu i Fundacja Watykańska Joseph Ratzinger – Benedykt XVI. Wyróżnienie jest przyznawane co roku w innym obszarze nauki.
Tekst: za KAI/gie, UMK/Toruń
Zdjęcia: Jacek Smarz/UMK Toruń
