28.10.2023
„Przemiany kulturowe wyzwaniem dla współczesnego świata” – to tytuł międzynarodowej konferencji, jaką zorganizowano w murach Akademii Kujawsko-Pomorskiej w Bydgoszczy w ramach kongresu „Jeden świat – wiele kultur”.
Na wydarzenie zaprosili oprócz wspomnianej uczelni: Fundacja Watykańska Joseph Ratzinger-Benedykt XVI, Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego i Prezydent Miasta Bydgoszczy. – Celem naszych spotkań naukowych, jest szeroko rozumiany dialog międzykulturowy, oraz wymiana myśli, które dotykają istotnych problemów współczesnego świata, gdzie w oparciu o proces poznania, pragniemy wspólnym wysiłkiem poszukiwać prawdy, poznawać rzeczywistość, istotę naszego istnienia i budować przyszłość dla następnych pokoleń – mówiła rektor, prof. APK dr Helena Czakowska, przywołując dalej słowa św. Jana Pawła II zapisane w orędziu na Światowy Dzień Pokoju z 1993 roku. „Podstawowym założeniem dialogu jest poszukiwanie tego co prawdziwe, dobre i sprawiedliwe dla każdego człowieka, dla każdej grupy i każdej społeczności, zarówno dla tej jej części, do której się przynależy, jak i tej, która jawi się jako przeciwnik” – cytowała papieża rektor.
Dokąd zmierza współczesny świat i ludzkość na naszej planecie? – na to pytanie próbował odpowiedzieć o. Federico Lombardi SJ z fundacji watykańskiej, analizując główny temat konferencji. – Doświadczenie pandemii powinno pomóc nam uświadomić sobie, że jesteśmy kruchą, wrażliwą i bezbronną społecznością. Wśród najpoważniejszych i zbliżających się kryzysów na świecie, wskazałbym na wojnę, która stanowi coraz większe zagrożenie. Także na planetarny kryzys ekologiczny, którego zmiany klimatyczne oraz brak równowagi są coraz bardziej widocznymi oznakami. Oczywiście są to wyzwania „śmiertelne” w sensie, że stawką jest życie lub śmierć rasy ludzkiej – powiedział.
Ojciec Lombardi SJ dodał, że „nienawiść rodzi chęć zniszczenia wroga, a odpowiedź na agresję nie znajduje innego sposobu niż zniszczenie agresora”. – Ale ta droga nie doprowadzi do ludzkości zjednoczonej w zgodzie. Co więc należy robić? By uczynić lepszą przyszłość, konieczne jest pomóc nowym pokoleniom odnaleźć właściwe ścieżki w ich życiu oraz w budowaniu społeczeństwa i świata. My, tutaj zebrani, jesteśmy ludźmi oddanymi kulturze i edukacji, więc zadajemy sobie pytanie: jak powinniśmy ćwiczyć i rozwijać kulturę, która pomaga młodym ludziom znaleźć odpowiedzi na fundamentalne pytania, a tym samym iść w kierunku życia, a nie śmierci? – pytał.
Według o. Lombardiego SJ ważne jest kultywowanie wiary w możliwość odróżnienia prawdy od fałszu. – Przeciw inwazji fałszywych wiadomości, jaka towarzyszy rozwojowi mediów społecznościowych, klimatowi postprawdy, musimy wciąż poszukiwać, kultywować afirmację niezbywalnej godności każdej osoby ludzkiej – dodał, zwracając uwagę na szacunek i sprawiedliwość. Jednocześnie powiedział, że tylko w ciągłym zaangażowaniu w pojednanie, można skutecznie przeciwstawić się sile podziałów, władzy, egoizmu i nienawiści, która jest nie tylko wyzwaniem, ale dosłownie niszczy współczesny świat.
„Kryzys współczesnej kultury jest przede wszystkim kryzysem prawdy” – dodał prof. Grzegorz Kucharczyk, podkreślając, że diagnozę taką postawił ćwierć wieku temu w encyklice „Fides et ratio” św. Jan Paweł II. – Droga do odrodzenia europejskiej kultury, idąc tropem myśli papieża – Polaka, wiedzie przez ponowne odkrycie związku między wiarą i rozumem, to zaś prowadzi do odkrycia prawdy. Chodzi o prawdę o człowieku, o jego naturze w rozumieniu antropologicznym jak i społecznym. W tym ostatnim kontekście nieodzowne jest budowanie „wspólnoty prawdy”, o której wspominał w 1960 roku Prymas Polski, bł. kardynał Stefan Wyszyński – powiedział.
Najnowsza historia Polski – jak zauważył przedstawiciel Polskiej Akademii Nauk – dostarcza wielu przykładów, gdy „wspólnota prawdy” nie tylko przyczyniała się do przezwyciężania (lub osłabiania) regresu kulturowego, ale i miała aspekt wolnościowy. – Diagnoza, którą zawarł w „Fides et ratio” św. Jan Paweł II, że „wolność i prawda albo razem istnieją, albo też razem marnie giną”, znalazła potwierdzenie w wielkich inicjatywach duszpasterskich i społecznych Prymasa Tysiąclecia – mówił. Profesor Grzegorz Kucharczyk stwierdził, że Jasnogórskie Śluby Narodu, Wielka Nowenna i obchody milenijne 1966 roku były tworzeniem „wspólnoty prawdy” w oparciu o „naród ochrzczony” i jego wielkie „akty dziejowe” – od chrztu Mieszka I po Powstanie Warszawskie. – Tak kształtowana „wspólnota prawdy” ukształtowała pokolenie ludzi, którzy w 1980 roku stworzyli wielki wolnościowy ruch „Solidarności”. Bez „Solidarności” nie byłoby zaś szansy na odzyskanie przez polską kulturę możliwości rozwoju bez restrykcji narzucanych przez system komunistyczny – powiedział prelegent, prezentując temat „Zmagania o wspólnotę prawdy. Kryzys i odrodzenie kultury europejskiej”.
Podczas sesji plenarnej wystąpili również: prof. Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Warszawie – dr hab. Waldemar Gontarski, dr Pavol Struhár z Uniwersytetu Trenczyńskiego Aleksandra Dubečka oraz Julian Golak z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.
Pierwszego dnia – 27 października – odbyły się także imprezy towarzyszące, a drugiego dopełnieniem były konferencje tematyczne, obejmujące dziedziny nauk humanistycznych, społecznych, teologicznych, jak i medycznych, o zdrowiu oraz inżynieryjno-technicznych.
Biuro Prasowe Diecezji Bydgoskiej
Marcin Jarzembowski
Zdjęcia: APK
