„Diecezja Bydgoska. Sól ziemi 1939-1945” – to tytuł publikacji, która została wydana z okazji 15. rocznicy powstania diecezji bydgoskiej.
W Domu Polskim odbyło się spotkanie z autorami i osobami zaangażowanymi w powstanie książki. – Pokazuje ona pewien wymiar egzystencjalny i życiowy konkretnego człowieka, który niósł taki czy inny los, zostawiając dzięki swojemu zaangażowaniu i twórczości takie, a nie inne ślady. Dla mnie i całego lokalnego Kościoła to bardzo ważne, ponieważ śmiem twierdzić, że w niektórych kręgach zaistnienie diecezji bydgoskiej trudno przyjąć do wiadomości. Cokolwiek byśmy powiedzieli, jest to jakiś fenomen kultury, miejsca i tego pominąć się nie da – dodał biskup ordynariusz Jan Tyrawa.
Ponad trzystustronicowa książka pod redakcją Edwarda Małachowskiego została podzielona na dwie części. Pierwszą z nich zatytułowano „Zbrodnia pomorska”, drugą – „Fordońska «Dolina Śmierci»”. Wśród opisanych ofiar czytelnik odkryje m.in. takie postaci, jak: bł. bp Michał Kozal, bł. ks. Franciszek Dachtera, ks. Ignacy Geppert, ks. Sylwester Grabowski, ks. Emanuel Grudziński, ks. Jan Bruno Czaplewski. – To książka o szczególnych osobach, które realizowały swoje chrześcijańskie powołanie na tej ziemi w latach 1939-1945. Jest to zarazem nawiązanie do przesłania, które podczas swojej wizyty w Bydgoszczy zostawił św. Jan Paweł II, kiedy wspomniał o męczennikach, apelując o ich upamiętnienie – powiedział ekonom diecezji bydgoskiej ks. prałat Przemysław Książek, dodając, że w przyszłości mają powstać kolejne publikacje, ukazujące postaci od X wieku do 1939 roku oraz z dziejów powojennych. – Chcieliśmy podziękować państwu za trud włożony w postanie tej książki – podkreślił ks. prałat Książek, zwracając się do zebranych w Domu Polskim.
To pierwsza tego typu publikacja, która w obszerny sposób przybliża sylwetki osób – jakże ważnych, choć często zapomnianych, niepoznanych. – Wiosną 2017 roku trafiłem z całkiem innym projektem do kurii. Dotyczył on Bydgoszczy. Ksiądz prałat Przemysław Książek powiedział jednak, że diecezja to nie tylko Bydgoszcz. Wyjawił wówczas pewną ideę, którą sformułował wcześniej ksiądz biskup, aby rozpocząć pracę nad szerszą publikacją. Traktuję to jako dar Opatrzności, Pana Boga – powiedział Edward Małachowski.
Podstawowa część publikacji to sylwetki 54 osób – niezwykle aktywnych duszpastersko i zawodowo, zaangażowanych w służbie społecznej, wiernych Kościołowi i ojczyźnie. Poczet tych osób otwiera postać biskupa Michała Kozala – patrona diecezji bydgoskiej – zamęczonego w Dachau i beatyfikowanego w 1987 roku, a księża stanowią w tym poczcie największą grupę. Oprócz ich dziejów zaprezentowano także losy przedstawicieli innych kręgów: nauczycieli, działacza samorządowego i politycznego, działaczki społecznej, adwokata, właściciela ziemskiego.
Podczas spotkania w Domu Polskim regionalista, pasjonat historii Bydgoszczy oraz II wojny światowej, Krzysztof Drozdowski (jeden z autorów) opatrzył swoim komentarzem materiał filmowy z ekshumacji prowadzonych w kwietniu 1947 roku w bydgoskiej Dolinie Śmierci. Zaprezentowano również wybrane fragmenty filmu „Dobry Pasterz” o bł. ks. Antonim Świadku. – Bardzo często w spotkaniach z ludźmi, którzy znali bł. ks. Antoniego Świadka, przewijało się stwierdzenie, że kapłan posiadał w sobie umiejętność jednoczenia dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Można powiedzieć, że cały czas trwał na peryferiach Kościoła i mocno kochał ludzi, do których był posłany – powiedział autor filmu, a także jednego z tekstów oraz diecezjalny duszpasterz niewidomych ks. Piotr Buczkowski.
W książce znalazło się ponad 330 ilustracji. Poszczególne sylwetki zostały opracowane przez kilkudziesięciu autorów. Skład i przygotowanie do druku wykonał Krzysztof Woźniak, a wraz z nim projekt okładki – Piotr Grzanka.
Tekst: Marcin Jarzembowski
Zdjęcia: Wiesław Kajdasz
