„Prawy rozum i wrażliwe sumienie są najlepszym drogowskazem i kompasem chroniącym przed uwikłaniem się w pułapki zawodowe i życiowe” – powiedział dr hab. Jakub Pawlikowski. Był on jednym z prelegentów konferencji „Wyzwania i zagrożenia bioetyczne XXI wieku”, odbywającej się 14 kwietnia w ramach Bydgoskich Dni Bioetycznych.
Jak zauważył przewodniczący i kierownik naukowy konferencji prof. Władysław Sinkiewicz, współczesne społeczeństwa – coraz bardziej wciągane w niewolę własnego „ego” i zainteresowane dostatnim życiem – narażone są na niebezpieczeństwo zaniku wrażliwości na cierpienie i krzywdę drugiego człowieka, troskę o prawe sumienie czy zdolność do poświęceń. – Te budzące niepokój zjawiska dotykają nie tylko społeczeństwa, ale rodzą niebezpieczne trendy edukacyjno-wychowawcze i obejmują różne dziedziny wiedzy, w tym także nauki humanistyczne i medyczne – dodał.
Władysław Sinkiewicz nie mógł przejść obojętnie obok problemu przeniesienia konferencji, która pierwotnie miała się odbyć w murach bydgoskiego Collegium Medicum UMK. – Czy powodem tej decyzji była tematyka wykładów poruszających tak istotne sprawy i problemy, jak wyzwania i zagrożenia współczesnej medycyny, rola sumienia lekarskiego we technicyzującej i komercjalizującej się medycynie, w której często człowiek przestaje być celem i podmiotem? Czy też może wykładowcy, cenieni w Polsce i zagranicą, ale o niewłaściwym – zdaniem przeciwników konferencji – światopoglądzie, którym odebrano wolność głoszenia słowa? – pytał. Dodał, że do dzisiaj współorganizatorzy nie otrzymali oficjalnej odpowiedzi z uzasadnieniem wyprowadzenia konferencji z sal uniwersyteckich.
Ksiądz prof. dr hab. Tadeusz Biesaga w referacie zatytułowanym „Etyka i moralność w medycynie XXI wieku – wyzwania i zagrożenia” omówił wpływ rozwoju biotechnologii, przemysłu medycznego i farmakologicznego oraz komercjalizacji medycyny na współczesną moralność oraz etykę medyczną. Kierownik Katedry Bioetyki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie zaprezentował dwie przeciwstawne propozycje – etykę kontraktualistyczną Roberta Veatcha i etykę medyczną dobra pacjenta Edmunda Pellegrino (wybitnego profesora medycyny). Przeprowadził krytykę komercyjno-konsumpcyjnego ujęcia medycyny, w której zdrowie i usługi medyczne redukuje się do towarów na wolnym rynku oraz podporządkowuje się etykę medyczną etyce biznesu. W opozycji do tej tendencji referent wskazał na specyfikę etyki medycznej.
Według dr. Jakuba Pawlikowskiego, historia poucza nas, że medycyna i jej adepci nie zawsze podążali drogami wierności swojej misji. Dodał, że okoliczności społeczne, prawne, polityczne i ekonomiczne niejednokrotnie sprzyjały temu, że zarówno decydenci odpowiedzialni za warunki wykonywania zawodów medycznych, jak i sami medycy, zbaczali z drogi służby dobru chorego. – W takich sytuacjach kompas sumienia w połączeniu z odwagą i konsekwencją pozwalał jednak wielu zachować właściwy kierunek albo zawrócić z grząskich bezdroży – zauważył. Gość z Lublina stwierdził, że współczesne czasy dla wielu lekarzy, pielęgniarek, położnych niosą wyzwanie wierności swemu etosowi.
O nowej formie wsparcia w trudnych dylematach etycznych mówiła Justyna Gajos. Prelegentka zaprezentowała Poradnię Bioetyczną, która działa w Krakowie. Placówka udziela przede wszystkim pomocy w kwestiach związanych z ochroną ludzkiego życia. Gajos podkreśliła, że współczesny świat i dokonujący się w nim rozwój nauk biomedycznych oraz postęp technologiczny, stawia przed człowiekiem wiele pytań natury etycznej i bioetycznej. Co zrobić w przypadku niepomyślnej diagnozy prenatalnej? Czy aborcja jest jedynym rozwiązaniem? Co zrobić z pozostałymi po in vitro zamrożonymi embrionami? Kiedy człowiek naprawdę umiera? – Funkcjonująca od dwóch lat w pierwsza w Polsce Poradnia Bioetyczna (prowadzona przez Międzywydziałowy Instytut Bioetyki przy UPJPII w Krakowie i Fundację „Jeden z nas”) udziela wszystkim zainteresowanym wsparcia w rozwiązaniu trudnych dylematów moralnych – zaznaczyła. Na zakończenie dodała, że Poradnia Bioetyczna w Krakowie funkcjonuje bezpłatnie i anonimowo.
Wydarzenie w auli Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej zostało zorganizowane przez Bydgoską Izbę Lekarską, KPSW we współpracy z Fundacją „Wiatrak” i Fundacją na Rzecz Rozwoju Kardiologii.
Tekst i zdjęcia: MJ/KAI
